Акрабатыка
За шмат гадоў да нашай эры акрабатыка была вядомая ў Старажытным Егіпце, Старажытным Рыме, Старажытнай Грэцыі, Візантыі. Прычым акрабатамі тады называлі не толькі ўласна акрабатаў, але і вандроўных артыстаў, канатаходцаў, танцоўшчыкаў. На востраве Крыт у 1500 годзе да н.э. былі шырока распаўсюджаныя акрабатычныя гульні з быкамі. Разьбяныя малюнкі на камянях, знойдзеныя ў Егіпце і датаваныя 1150 г.сведчаць аб тым, што егіпецкія акрабаты ўмелі стаяць на галаве, руках, скакаць з ног на рукі і з рук на ногі, пераварочвацца ўдваіх назад праз спіну, выконваць практыкаванне «мост».
Першыя кіраўніцтва па акрабатыцы былі напісаны вядомым французскім акрабатам Цюкара ў 1599 годзе. Гэта былі “Падручнік сальта-мартале” і “Тры дыялогы аб практыкаваннях у скачках і вальтыжыроўцы ў паветры”, у якіх была зроблена спроба сістэматызацыі вядомых у тыя часы акрабатычных элементаў.
У эпоху Адраджэння ў Венецыі ладзілі конкурсы “жывой архітэктуры” на якіх акрабаты спаборнічалі ва ўменні будаваць піраміды, вышыня якіх даходзіла да 9 метраў, а колькасць акрабатаў у адной пірамідзе – да 30 чалавек.
Спартыўная акрабатыка мае вялікія гістарычныя традыцыі, звязаныя, у асноўным, з цыркам, і як від спорту ўвабрала ў сябе лепшае, назапашанае за шматвяковую гісторыю цыркавога мастацтва.
У 1973 годзе аб’яднаўшыся ў Міжнародную федэрацыю спартыўнай акрабатыкі / IFSA / нацыянальныя федэрацыі СССР, Польшчы, Балгарыі, Германіі ставілі перад сабой мэту прапаганды выканання найскладанейшых акрабатычных элементаў, правядзення спаборніцтваў сусветнага рангу.
Першы чэмпіянат свету па спартыўнай акрабатыцы адбыўся ў Маскве ў 1974 годзе.
У 1998 годзе, па прапанове ФІЖ, спартыўная акрабатыка стала часткай гэтай міжнароднай арганізацыі. Ўступленне ў склад ФІЖ пацягнула значныя змены ў правілах арганізацыі і правядзення спаборніцтваў па спартыўнай акрабатыцы. Для стымулявання відовішчнасці ў спартыўнай акрабатыцы для была ўведзена (2001 г.) дадатковая складнік канчатковай ацэнкі выступлення – ацэнка за артыстызм, вызначаная асобнай судзейскай брыгадай. Канчатковая адзнака за выступленне на спаборніцтвах стала трохчастковай-вызначанай сумаваннем адзнак за тэхніку выканання, артыстызм і складанасць спаборніцкай праграмы.
Цяпер у адпаведнасці з міжнароднымі правіламі ФІЖ спаборніцтвы па спартыўнай акрабатыцы праводзяцца па пяці відах:
• мужчынскія групы (чацвёркі).
• жаночыя пары;
• змешаныя пары;
• мужчынскія пары;
• жаночыя групы (тройкі);
Акрабаты, выступаючы на спаборніцтвах, павінны прадэманстраваць рознабаковую падрыхтаванасць, уменне выконваць практыкаванні рознага тыпу (У дадзеным выпадку пад тэрмінам «практыкаванне» разумеюць спаборніцкую праграму акрабатаў, выкананую пад музыку, абмежаваную часовымі рамкамі, якая складаецца з пэўнага набору парна-групавых і індывідуальных элементаў, а таксама харэаграфічных рухаў).
Тыпы акрабатычных практыкаванняў залежаць ад характару элементаў (парна-групавых і індывідуальных), якія складаюць дадзенае практыкаванне.
Усяго ў спартовай акрабатыцы існуе тры тыпу практыкаванняў:
• камбінаванае (якая складаецца з элементаў балансавага і вальтыжнага тыпу).
• балансавы (якая складаецца з элементаў балансавага характару і выконваюцца без разрыву зуха, такіх як падтрымкі, раўнавагі, вісы, упоры, стойкі і да т.п.);
• тэмпавы або вальтыжны (якая складаецца з элементаў, якія змяшчаюць кідкі і лоўлю, выкананых з фазай палёту, з кручэннем вакол розных восяў – палёты, перавароты, сальта і да т.п.);
Спаборніцтвы па спартыўнай акрабатыцы бываюць трох тыпаў:
• спаборніцтва 3 – камандныя.
• спаборніцтва 1 – кваліфікацыйныя;
• спаборніцтва 2 – фінальныя;
Ацэнка выступлення на спаборніцтвах складаецца з трох частак-ацэнкі за тэхніку выканання, ацэнкі за артыстызм і ацэнкі за складанасць спаборніцкай праграмы.
На сённяшні дзень у Рэспубліцы маецца каля 50 спецыялізаваных дзіцяча-юнацкіх спартыўных школ алімпійскага рэзерву, дзіцячых спартыўных школ па пяці відах гімнастыкі. Гімнастычныя школы маюцца ва ўсіх абласцях. У школах займаюцца больш за 5 тысяч маладых гімнастаў.
У спартыўнай акрабатыцы залатыя, сярэбраныя і бронзавыя прызёры чэмпіянатаў Еўропы і свету:
жаночая пара Аліна Юшко і Кацярына Мурашка,
мужчынская чацвёрка: Кірыл Шатаў, Арцём Хвалько, Вадзім Уласевіч і Кірыл Ждановіч;
жаночая тройка: Ганна Дудкоўская, Юлія Хрыпач, Аліса Усманава;
жаночая пара юніёраў: Іна Шчука і Маргарыта Барташэвіч; Яна Янусік і Святлана Міхневіч;
змешаная пара юніёраў Вераніка Яфімава і Мікіта Недагрэенка
– для ўсіх гэтых акрабатаў 2009 год увайшоў у гісторыю, як самы прыбытковы год на медалі – беларускія спартсмены прывезлі з чэмпіянату Еўропы па акрабатыцы аж 12 медалёў!
Беларуская Асацыяцыя Гімнастыкі
Адрас: 220030 г.Мінск, вул.Кірава, 8-2
Тэл./факс: +375 (17) 289-15-78
E-mail: info@bga.by
Сайт: http://www.bga.by/
Старшыня – Карповіч Уладзімір Жыгімонтавіч
Мінскае гарадское аддзяленне ГА “Беларуская федэрацыя спартыўнай гімнастыкі”
Адрас: вул. В.Харужай, 13/61
Тэлефон: +375 (17) 230-27-72
Старшыня – Яўсееў Віктар Пятровіч
Установы, якія развіваюць спартыўную акрабатыку ў горадзе Мінску
Дзіцяча-юнацкая спартыўная школа (ДЮСШ) па гімнастыцы спартыўнай Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь
Адрас: 220119 г.Мінск, вул. Каліноўскага, 111
Тэл./факс: +375 (17) 263-87-03
Дырэктар: Нядбальскі Мікалай Аляксандравіч
СДЮШАР «Кольцы Славы» па гімнастыцы спартыўнай
Адрас: 220070 г. Мінск, вул. Ванеева, 1
Тэл.: +375 (17) 230-27-72
Дырэктар: Яўсееў Віктар Пятровіч
СДЮШОР по спортивной акробатике и фристайлу
Адрес: 220004 г.Минск, пр. Машерова, 2
Тел.: +375 (17) 203-70-27
Директор: Ивлева Людмила Ивановна
СДЮСШАР па спартыўнай гімнастыцы і акрабатыцы ўпраўлення фізічнай культуры, спорту і турызму Мінгарвыканкама
Адрас: 220036 г. Мінск, вул. Волаха, 16
Тэл.: +375 (17) 213-51-96
Дырэктар: Васілеўскі Аляксандр Генадзевіч
Рэспубліканскі цэнтр алімпійскай падрыхтоўкі па прыкладных відах спорту ((гімнастыка, акрабатыка)
Адрас: 220012 г. Мінск, вул. Сурганава, 2
Тэл.: +375 (17) 231-37-69